T羹ketim, G繹steri T羹ketimi, Z羹ppe Etkisi, Veblen Etkisi ve S羹r羹 Etkisi
T羹ketim; mal ve hizmetlerin, ihtiya癟lar覺n覺 ve/veya isteklerini kar覺lamak amac覺yla insanlar taraf覺ndan kullan覺lmas覺d覺r. Ekonomi bilimi a癟覺s覺ndan gelir (Y) iki ekilde kullan覺l覺r: T羹ketim (C) ve tasarruf (S):
Y = C + S
Tasarruf; gelirin t羹ketilmeyen, ileride t羹ketilmek 羹zere saklanan k覺sm覺d覺r. Gerek t羹ketim gerekse tasarruf gelirin ve faizin (i) fonksiyonudur (ceteris paribus)[i]:
C = f (Y,i)
S = f (Y,i)
Gelir y羹kselirse t羹ketim de tasarruf da y羹kselir. D羹羹k gelirlerde t羹ketim 癟ok daha fazla y羹kselir, y羹ksek gelirlerde tasarruf daha fazla y羹kselir. (Reel) faiz y羹kselirse tasarruf y羹kselir, t羹ketim ise d羹er.
襤ki t羹rl羹 t羹ketim mal覺 vard覺r: Dayan覺ks覺z t羹ketim mallar覺; kullan覺lmaya baland覺覺nda k覺sa s羹rede t羹kenip yok olan mallardan oluur: Ekmek, 癟ay, simit gibi. Dayan覺kl覺 t羹ketim mallar覺; uzun s羹re kullan覺labilen mallar覺 ifade eder: Buzdolab覺, araba, saat gibi.
Sokak konumas覺nda yat覺r覺m olarak adland覺r覺lan bireysel ev, araba, alt覺n, d繹viz al覺m覺 ekonomi biliminde t羹ketimdir. Buna ek olarak insanlar覺n sergi gezmesi, ma癟a, sinemaya gitmesi de t羹ketimdir.
Toplumun bir kesiminin geliri, b覺rak覺n tasarruf yapmay覺 t羹ketim harcamalar覺na yetmez. Bu kiiler 癟ounlukla eksi tasarruf yaparlar yani bor癟lanarak gelirlerinden fazlas覺n覺 t羹ketim i癟in harcarlar.
G繹steri t羹ketimi; paras覺 olmad覺覺 halde stat羹 kazanmay覺 umarak pahal覺 saat, son model cep telefonu ya da k覺yafet alan, moda yerlerde yiyip i癟meye 癟al覺an insanlar覺n t羹ketimini anlatan bilimsel bir olgudur. Paras覺 olan insanlar覺n bu t羹r t羹ketimi g繹steri t羹ketimi deildir. Tipik 繹rnei; d羹羹k gelirli bir kiinin bor癟 har癟 en pahal覺 cep telefonunu almas覺d覺r.
Z羹ppe etkisi; y羹ksek gelirli insanlar覺n bir t羹ketim 羹r羹n羹ne olan taleplerinin d羹羹k gelirli insanlar覺n talebine ters orant覺l覺 olmas覺d覺r. Bu durum s覺ra d覺覺, pahal覺 ya da 繹zel 羹r羹nlere sahip olmak isteinden doar. Bir 羹r羹n ne kadar az bulunuyorsa z羹ppe deeri o kadar y羹kselir. Tipik 繹rnei; kiinin 癟ok daha az kiide bulunan 癟ok pahal覺 bir saati almas覺d覺r.
Veblen etkisi; fiyat y羹kseldik癟e kalitenin de y羹kselecei inanc覺ndan kaynaklanan etkidir. Tipik 繹rnei; iyi bir restoranda pahal覺 araplar覺n ucuz araplara g繹re daha fazla talep g繹rmesidir.
S羹r羹 (bandwagon) etkisi; kiinin, 癟ounluk g繹r羹羹n羹 benimsemesi, bakalar覺 t羹ketiyor diye ayn覺 eyleri t羹ketmeye y繹nelmesidir. Tipik 繹rnei; kiinin, 癟ounluun kulland覺覺 marka g羹ne g繹zl羹羹n羹 sat覺n almas覺d覺r.
[i] Ceteris paribus: Ekonomide s覺k癟a kullan覺lan dier deikenler sabitken anlam覺na gelen Latince bir deyimdir.
KAynak: https://www.mahfiegilmez.com/2020/09/tu ... tkisi.html